Τις τελευταίες ημέρες, η αγορές έχουν εστιάσει την προσοχή τους στην κρίση της Ευρωζώνης. Με λίγα λόγια η αλυσιδωτή αντίδραση που οι αγορές φοβούνται έχει ως ακολούθως:

• Η Ελλάδα θε εξωθηθεί σε αναδιάρθρωση, παράταση της προθεσμίας εξόφλησης ομολόγων, ή σε χρεωκοπία.
• Αυτό θα προκαλέσει ένα οικονομικό σεισμό στο ελληνικό τραπεζικό σύστημα.
• Οι ευρωπαϊκές τράπεζες που είναι εκτεθειμένες σε ελληνικά ομόλογα (δημοσίου και ιδιωτικών τραπεζών), θα προξενήσουν πιστωτικά προβλήματα (credit event) που θα ταρακουνήσουν το σύνολο του Ευρωπαϊκού τραπεζικού και ασφαλιστικού συστήματος, συμπεριλαμβανομένης και της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ), όπως εξηγείται παρακάτω.
• Αυτό το πιστωτικό γεγονός θα αποτελέσει οικονομικό τσουνάμι που θα διασχίσει τον Ατλαντικό και θα πλήξει τις ΗΠΑ, όταν οι ευρωπαϊκές τράπεζες θα αρχίσουν να πωλούν αμερικανικά ομόλογα ώστε να καλύψουν τις θέσεις τους και τις ανάγκες ρευστότητας.
• Οι εκδηλώσεις αυτές εξελίσονται κατά την διάρκεια αβεβαιότητας που προκύπτει από τις διαπραγματεύσεις για την άνοδο του ορίου του χρέους των ΗΠΑ.
• Τα ανωτέρω στοιχεία θα αποτελέσουν κομμάτια αυτού που αποκαλείται η τέλεια οικονομική καταιγίδα.

Τα γεγονότα των τελευταίων ημερών θα μπορούσαν να συνοψιστούν στα παρακάτω: Το ΔΝΤ δεν είναι πολύ ευχαριστημένο με την εφαρμογή και την πρόοδο των μέτρων που λαμβάνονται από την ελληνική κυβέρνηση. Έτσι απείλησε να παρακρατήσει μέρος του πέμπτου τμήματος του πακέτου διάσωσης που μαζί με τη συμβολή της ΕΕ υπολογίζεται σε 12 δισεκατομμύρια ευρώ. Η ΕΕ έχει δηλώσει ότι δεν μπορεί να αντικαταστήσει τα κεφάλαια του ΔΝΤ και o πρόεδρος του Eurogroup έχει επίσης απειλήσει να παρακρατήσει το υπόλοιπο της συνεισφοράς. Εάν αυτό συμβεί, τότε το Ελληνικό κράτος δεν θα είναι σε θέση να πληρώσει τους λογαριασμούς του ή τα επικείμενα ομόλογα που λήγουν, και ως εκ τούτου η πτώχευση θα είναι αναπόφευκτη.

Η λύση επιπλέον δανείων, απλά δεν είναι λύση, μιας και το χρέος αυξάνεται, χωρίς προοπτική εξόδου. Τα επιπλέον δάνεια μπορεί να αποτελέσουν θηλειά, ειδικά όταν τα επιτόκια είναι μεγαλύτερα από τον ρυθμό ανόδου του ΑΕΠ. Εάν το χρέος δεν αρχίζει να μειώνεται, τότε προοπτική δεν δημιουργείται, και χωρίς προοπτική η ανεργία, η μειούμενη ζήτηση, η χαμηλή επιχειρηματικότητα, τα μειούμενα κέρδη, και το άγχος των αυξημένων απαιτήσεων νοικοκυριών και επιχειρήσεων θα επιφέρουν ασφυγκτικές συνθήκες που μπορεί να οδηγήσουν σε μία γενικότερη αστάθεια.

Στο ενδεχόμενο μερικής αναδιάρθρωσης, προτάθηκε τα ελληνικά ομόλογα να επεκταθούν χρονικά όσον αφορά την λήξη τους. Ενώ αυτό μπορεί να θεωρηθεί ως βιώσιμη επιλογή και ένα μέρος της ομαλής αναδιάρθρωσης, οι κανόνες της ΕΚΤ απαγορεύουν εκ νέου τα αναδιαρθρωμένα ομόλογα να χρησιμοποιηθούν ως ενέχυρο. Στην περίπτωση αυτή, η ΕΚΤ δεν θα είναι σε θέση να λάβει τα δημόσια ελληνικά ομόλογα αλλά ούτε και τα ιδιωτικά από τράπεζες ως ενέχυρο και, ως εκ τούτου, οι ελληνικές τράπεζες θα υποστούν κρίση ρευστότητας που θα επηρεάσει πολλά χρηματοπιστωτικά ιδρύματα της ΕΕ, αλλά και την ίδια την ΕΚΤ. Η έλλειψη ρευστότητας των Ελληνικών τραπεζών μπορεί να φθάσει ατ € 92 δις δηλαδή κοντά στο ένα τρίτο του ελληνικού ΑΕΠ.

Ωστόσο, το πρόβλημα έγκειται στο ντόμινο / αλυσιδωτή αντίδραση η οποία μπορεί να εκθέσει ακόμη και την ΕΚΤ. Οι εκτιμήσεις, όπως φαίνεται παρακάτω, δείχνουν ότι από το πρώτο γύρω αυτής της αλυσιδωτής αντίδρασης θα μπορούσε να επηρεαστούν σχεδόν € 2 τρις ή κοντά στα $ 3 τρις ομολόγων.

Αν αυτό συνέβαινε, θα μπορούσε να είναι η αρχή της μητέρας όλων των κρίσεων, όπου όλα τα ομόλογα θα επηρεαστούν, επιβεβαιώνοντας την άποψη μας ότι δεν μπορεί να θεωρούμε σαν κεφάλαιο και περιουσιακό στοιχείο κάτι που στην πραγματικότητα δεν είναι παρά μόνο ένα έγγραφο και αντιπροσωπεύει την υποχρέωση πληρωμής κάποιου τρίτου.

Εδώ θα αναλύσουμε πώς αυτή η αλυσιδωτή αντίδραση μπορεί να εξελιχθεί: Η υποτίμηση/αναδιάρθρωση των Ελληνικών ομολόγων (δημόσιου και ιδιωτικού τομέα) θα ξεκινήσει στον πρώτο γύρο το ντόμινο για τα ομόλογα Ιρλανδίας, Ισπανίας, Πορτογαλίας, κ.ο.κ. Όπως θα επηρεάζονται τα ομόλογα (δημόσια και ιδιωτικά) από αυτές τις χώρες, τα Γερμανικά, Γαλλικά, Ολλανδικά, Ιταλικά, Βελγικά, τραπεζικά ομόλογα θα επηρεαστούν επίσης, μιας και οι τράπεζες στις χώρες αυτές έχουν στα χαρτοφυλάκιά τους δισεκατομμύρια σε ομόλογα των προηγούμενων κρατών. Σε εκείνο το σημείο ο ισολογισμός της ΕΚΤ, θα επηρεαστεί, αφού έχει λάβει ως υποθήκη ομόλογα του τραπεζικού συστήματος και φυσικά των χωρών για τις οποίες προαωαφερθήκαμε (δείτε τους παραπάνω πίνακες), και τα οποία θα έχουν υποστεί μεγάλες ζημιές.

Μόλις οι τράπεζες της ΕΕ και ο ισολογισμός της ΕΚΤ αρχίσει την αιμορραγία, θα προκληθεί πτώση στα αμερικανικά ομόλογα που θα υποστούν τεράστιες απώλειες, μιας και οι τράπεζες της ΕΕ θα αρχίσουν να τα πουλάνε λόγω προβλημάτων ρευστότητας, με αποτέλεσμα την άνοδο των επιτοκίων στα ύψη. Φυσικά θα υπάρξουν καταστροφικές συνέπειες για τα χαρτονομίσματα, όπως είναι το ευρώ και το δολάριο, και φυσικά θα επηρεαστεί και ο ισολογισμός της Fed.

Από την άποψη της διαχείρισης χαρτοφυλακίων, αυτή μπορεί να μην είναι η κατάλληλη στιγμή για τοποθετήσεις σε ομόλογα. Ταυτόχρονα, επιτρέψτε μας να επαναλάβουμε τη θέση μας ότι όλα τα παραπάνω δεν είναι παρά ένα σύμπτωμα της ευρύτερης αιτίας που ονομάζεται επέκταση των πιστώσεων με καμουφλάζ «κεφαλαίων» που δεν είναι παρά απλά χαρτιά τοξικών υποχρεώσεων που χρησιμοποιούνται σε τιτλοποιήσεις με επακόλουθο την επέκταση πιστώσεων.

Είμαστε της άποψης ότι υπάρχει μια λύση, και θα μπορούσε να ξεκινήσει από τη χώρα που βρίσκεται στο επίκεντρο της κρίσης στη Ευρωζώνης και συγκεκριμένα από την Ελλάδα. Η λύση που οραματιζόμαστε, προτείνει την αναστολή-συσάχθεια πληρωμής τόκων για το χρέος, τουλάχιστον για τα επόμενα πέντε χρόνια, με τέτοιο τρόπο ώστε όλες οι δόσεις να χρεώνονται προς την αποπληρωμή του χρέους.

Οι αγορές φοβούνται, γιατί δεν ξέρουν πού είναι ο πάτος. Η αναστολή των πληρωμών των τόκων με ταυτόχρονη διαβεβαίωση πληρωμής όλου του ονομαστικού ποσού των ομολόγων, διαβεβαιώνει τους πιστωτές ότι θα λάβουν όλα τα χρήματα που τους αναλογούν, και ως εκ τούτου δεν θα υπάρχει ανάγκη να καταγραφούν ζημιές στους ισολογισμόυς των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων.

Επιπλέον, θα σταματήσει η αβεβαιότητα ως προς το αν θα χρειασθεί ένας ακόμα γύρος διάσωσης. Η εν λόγω αναστολή ανακουφίζει την ΕΕ και τις άλλες διεθνείς οργανώσεις όπως το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο από οποιουσδήποτε φόβους και τους διαβεβαιώνει ότι δεν θα χρειασθούν άλλες διασώσεις ή συζητήσεις περί αναδιάρθρωσης του χρέους. Οι ισολογισμοί των τραπεζών θα επηρεαστούν σε μικρό βαθμό – λόγω με καταβολής τόκων – αλλά αυτό είναι πολύ μικρότερο κακό από την εγγραφή ζημιών που μπορεί να φθάσουν και στο 50% της αξίας των ομολόγων.

Επιπλέον, μια τέτοια ενέργεια ανακουφίζει το βάρος-παγίδα του χρέους και πραγματικά ελευθερώνει τη χώρα, επιτρέποντας της να επωφεληθεί από φυσικούς πόρους και ανταγωνιστικές θέσεις (γεωργία, τουρισμός, ενέργεια, ναυτιλία, κλπ.). Αν τα πράγματα αρχίσουν να εξελίσονται θετικά, τότε μετά την πάροδο της πενταετίας η χώρα μπορεί να αρχίσει να πληρώνει τόκους με επιτόκιο τουλάχιστον 200 μονάδες βάσης κάτω από τον ρυθμό ανάπτυξής της. Επιπλέον, η προτεινόμενη λύση δεν είναι το έναυσμα για μια υποβάθμιση ή για μία εκταμίευση των Credit Default Swaps. Αντιθέτως, μπορεί να βελτιώσει τη πιστοληπτική αξιολόγηση, δεδομένου ότι είναι μια βιώσιμη λύση που δεν συνεπάγεται αναδιάρθρωση ή χρεωκοπία, και στην πραγματικότητα μπορεί να δημιουργήσει πρωτογενές πλεόνασμα στον προϋπολογισμού αμέσως.

Τα νούμερα βγαίνουν επειδή περισσότερα από € 20δις που η Ελλάδα καταβάλλει κάθε χρόνο σε τόκους θα χρησιμοποιηθούν για την αποπληρωμή του χρέους. Παράλληλα κάθε επιπλέον πληρωμή – πέραν των €20 δις – θα εγγράφεται σαν αποπληρωμή χρέους. Με τον τρόπο αυτό, η χώρα μπαίνει σε τροχιά αποπληρωμής όλου του χρέους της, και έτσι αποκτά προοπτική ανάπτυξης και προσέλκυσης κεφαλαίων.

Φυσικά, μια τέτοια πρόταση συνεπάγεται ότι ο δημόσιος και ο ιδιωτικός τομέας θα εκσυγχρονιστούν, η παιδεία θα ανακτήσει τον ρόλο που της αρμόζει σε μία ευνομούμενη πολιτεία, και η Ελλάδα θα ηγηθεί υπεύθυνα του ρόλο που της αρμόζει στην ευρύτερη περιοχή. Επιπλέον, μέτρα που θα προσφέρουν κίνητρα σε επενδύσεις και προσέλκυση επενδύσεων (π.χ. ζώνες ελεύθερου εμπορίου,φορολογία, κτλ.) θα πρέπει επίσης να εφαρμοστούν, απλούστατα γιατί θα ξυπνήσουν τα αδρανή περιουσιακά στοιχεία, προς όφελος της Ελλάδος.

Η εν λόγω πρόταση αποκλείει μια για πάντα κάθε συζήτηση σχετικά με την αναδιάρθρωση και την πρώχευση, και ενδεχομένως, μπορεί να σώσει την παγκόσμια οικονομία από την καταστροφή, εάν εφαρμοστεί με σύνεση, και για άλλες χώρες.

Φυσικά, απαιτεί την παρουσία μιας διεθνούς προσωπικότητας που εμπνέει σεβασμό, και όπως γράψαμε και πριν, (δείτε το σχόλιο μας με ημερομηνία 13 Δεκεμβρίου, 2010 στο www.blacksummitfg.net), πιστεύουμε ότι οι τρέχουσες περιστάσεις απαιτούν την συμμετοχή και παρέμβαση του πρώην Προέδρου της Αμερικανικής Κεντρικής Τράπεζας (Fed) Paul Volcker σε ένα ρόλο αισυμνήτη, ώστε να συντονίσει την παγκόσμια οικονομική διάσωση.

Ωδή προς το καλύτερο πρόεδρο που είχε ποτέ η Fed!