Η παγκόσμια αγορά μετοχών ίσως οδεύει προς ένα σοκ. Με κάποιους ιστορικούς δείκτες όπως το P /E και τα προσδοκώμενα κέρδη, οι αγορές (τουλάχιστον σε ορισμένους τομείς) ίσως είναι υπερτιμημένες, και γι’ αυτόν τον λόγο οι διεθνείς εξελίξεις και η Ιαπωνική  καταστροφή μπορεί να μετατραπεί σε μία πρόκληση για κάποια διορθωτική δράση.

Φυσικά, ζητήματα όπως “τι θα συμβεί με τα  πολύτιμα μέταλλα;”, “ τι θα γίνει με την Ευρωζώνη;” , “θα γίνει το δολλάριο το απόλυτο ασφαλές καταφύγιο ή θα αντικατασταθεί από ένα γκρουπ νομισμάτων;”, “θα έχουμε την εμπειρία μιας παγκόσμιας ύφεσης λόγω των γεγονότων στην Ιαπωνία;” είναι ζωτικής σημασίας και στο επίκεντρο των πιο πρόσφατων εξελίξεων.

Ας ξεκινήσουμε την σύντομη τούτη ανάλυση με κάποια απτά δεδομένα. Αναμένεται ότι η Ιαπωνική παραγωγή θα μειωθεί  και συνεπώς η ζήτηση για πρώτες ύλες και  ενέργεια (μεταξύ άλλων) μπορεί να μειωθεί προσωρινά. Επιπλέον, ορισμένες ελλείψεις είναι δυνατόν να παρατηρηθούν, οι  οποίες να έχουν επιπτώσεις στις τιμές τελικών προιόντων. Ωστόσο, θεωρούμε ότι τα αποτελέσματα αυτά θα είναι προσωρινά. Επιπλέον, τα αποτελέσματα αντι-εξισορρόπησης χάρη στις προσπάθειες ανοικοδόμησης και τα έργα που θα γίνουν, θα υπερκαλύψουν τις προσωρινές αυτές ελλείψεις και τις αρνητικές επιπτώσεις στην αγορά. Από αυτή την άποψη, το συμπέρασμά μας είναι ότι οι Ιαπωνικές εξελίξεις  δεν μπορούν να γίνουν  η απαρχή για μια νέα παγκόσμια ύφεση (η αιτία για ένα τέτοιο σενάριο μπορεί να βρεθεί αλλού, όπως φαίνεται παρακάτω).

Αντίθετα, αναμένουμε ότι η ζήτηση για  αύξηση της ενέργειας  θα τονώσει τις τιμές των συμβατικών μορφών ενέργειας υψηλότερα, η οποία αν συνδυαστεί με τον Νέο Δρόμο του Μεταξιού μπορεί να καταστεί ο ακρογωνιαίος λίθος για επενδύσεις στον τομέα της ενέργειας. Επιπλέον, και δεδομένης της παγκόσμιας συζήτησης που αναδύεται σχετικά με την ασφάλεια της πυρηνικής ενέργειας, πιστεύουμε ότι τα πρόσφατα γεγονότα θα τονώσουν  τις επενδύσεις σε εναλλακτικές/ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και κατά συνέπεια για κάποιον με τουλάχιστον έναν ορίζοντα έξι ετών, ο χρόνος μπορεί να είναι το μεγάλο όπλο στο χέρι του  για τυχόν επενδύσεις στον εν λόγω τομέα. Το μηνιαίο μας δελτίο του Απριλίου είναι αφιερωμένο στον τομέα της ενέργειας, (www.blacksummitfg.net)

Μιλώντας για τους στρατηγικούς τομείς επενδύσεων θα μπορούσαμε να κάνουμε αναφορά  σε αυτό το στάδιο και πάλι – λαμβάνοντας υπόψη τις ιαπωνικές προσπάθειες ανοικοδόμησης αλλά, το κυριότερο τον Νεο Δρόμο του Μεταξιού – ότι η παγκόσμια ζήτηση για υποδομές θα πρέπει να σημειώσει σημαντική ανάταση κατά τα επόμενα λίγα χρόνια, και έτσι επενδύσεις στον εν λόγω τομέα θα έχουν νόημα (κάτι στο οποίο θα γίνεται αναφορά στο δελτίο μας του Μαιου).

Στο στάδιο αυτό, ας μας επιτραπεί να διευκρινήσουμε ότι, ενώ ο σεισμός και το τσουνάμι είναι πραγματικά φαινόμενα μαύρου κύκνου/black swan, που σημαίνει ότι είναι απρόβλεπτα και ως εκ τούτου αναπόφευκτα, η πυρηνική καταστροφή δεν είναι (παρόμοιο με το γεγονός ότι η οικονομική κρίση δεν ήταν ένα φαινόμενο μαύρου κύκνου ), καθώς και σύμφωνα με το London Daily Telegraph και το New York Times, η Ιαπωνία είχε προειδοποιηθεί χρόνια πριν, ότι τα πυρηνικά εργοστάσια της δεν μπορούσαν  να αντέξουν μεγάλο σεισμό, ενώ οι εκθέσεις δείχνουν ότι επέλεξαν  φθηνότερους αντιδραστήρες  και όχι ασφαλέστερους και πιο ακριβούς.

Η Ιαπωνία φαίνεται να είναι μια κλασσική περίπτωση ασσυμετρίας. Συγκεκριμένα, το επίπεδο του χρέους της, είναι το υψηλότερο  στον κόσμο. Ταυτόχρονα τα αποθέματά της/αποταμιεύεσεις μπορεί να είναι υψηλά, αλλά τα τελευταία γεγονότα πιέζουν το γεν υψηλότερα που καθιστά τις εξαγωγές της, λιγότερο ελκυστικές. Οι  δημογραφικές τάσεις της είναι προβληματικές και ο πληθυσμός της δυσανασχετεί με τις δημοσιονομικές και ασφαλιστικές της επισφάλειες, ιδιαίτερα όταν λάβουμε υπόψη μας τις εκατοντάδες δισεκατομμύρια δολάρια που πρέπει να δαπανώνται για τους σκοπούς της ανασυγκρότησης. Ο σκληρός χαρακτήρας της πολιτικής της, μαζί με την ανάγκη για μετρητά, μετά την καταστροφή δημιουργεί μια ωρολογιακή βόμβα  της οποίας η γραμμική απεικόνιση δεν είναι ό,τι καλύτερο μπορεί να υπάρξει.

Η ενίσχυση του γεν, λόγω αυξημένης ζήτησης και η μετατροπή δολαρίων σε γιεν, θα μπορούσε να αντισταθμιστεί με σημαντική ποσοτική χαλάρωση από την Τράπεζα της Ιαπωνίας (BoJ). Οι προσπάθειες αυτές μπορεί να σπάσουν  επιτέλους τις αποπληθωριστικές πιέσεις στην Ιαπωνία, ωστόσο, η ανησυχία μας εστιάζεται στο γράφημα που ακολουθεί.

Το παραπάνω γράφημα δείχνει ότι η Ιαπωνία έχει το  χειρότερο ποσοστό χρέους, ως ποσοστό του ΑΕΠ μεταξύ των ανεπτυγμένων χωρών. Η συσσώρευση των τραπεζικών περιουσιακών στοιχείων σε σχέση με το ΑΕΠ είναι προβληματική, και το μείγμα όλων των παραπάνω αυξάνει την οικονομική αστάθεια.

Ο συνδυασμός των ασθενών –προβληματικών τραπεζικών περιουσιακών στοιχείων σε σχέση με το ΑΕΠ σε όλο τον κόσμο (βλ. παραπάνω εικόνα), η ύπαρξη των τοξικών ομολόγων, οι επισφάλειες, η τιτλοποίηση σκουπιδιών που παρουσιάζονται σαν μεγαλιώδη κεφάλαια περιουσιακών στοιχείων, η κρίση δημοσίου χρέους στην ΕΕ, η αναταραχή στην Μέση Ανατολή, οι Κινέζικες φούσκες, και η αβεβαιότητα των νομισματικών συναλλαγών, συμβάλλουν σε υψηλότερα επίπεδα οικονομικού κινδύνου ο οποίος με τη σειρά του  αυξάνει τα επίπεδα αβεβαιότητας.

Ως εκ τούτου, όσο ο Νεος Δρόμος του Μεταξιού και οι προσπάθειες οικονομικής ανασυγκρότησης ποντάρουν στην υψηλότερη ζήτηση των  βασικών μετάλλων και στις τιμές της ενέργειας, ο κόσμος θα δοκιμάζει την αντοχή του χάρτινου νομίσματος χωρίς αντίκρυσμα (fiat money), και εν μέσω όλης αυτής της συνεχώς αυξανόμενης κατάστασης εντροπίας, οι αγορές θα αρχίσουν να ψάχνουν πάλι για σταθερές  άγκυρες που έχουν δοκιμαστεί σε ολόκληρη την ιστορία.

Ας κλείσουμε εξετάζοντας μια γενικότερη διάρθρωση του χαρτοφυλακίου. Δύο πράγματα πρέπει να ειπωθούν: Πρώτον, κάποιος πρέπει να εξετάσει τις θέσεις χαρτοφυλακίου σε σχέση με τις μακροπρόθεσμες στρατηγικές θέσεις. Δεύτερον, θα πρέπει οι θέσεις αυτές να συσχετισθούν με πιθανά σενάρια και πιθανές εξελίξεις, λόγω απρόβλεπτων περιστάσεων (δηλ. να δομηθεί το χαρτοφυλάκιο με τέτοιο τρόπο ώστε τα επακόλουθα αυξηνόμενης εντροπίας των μαύρων κύκνων να περιοριστούν).

Λαμβάνοντας υπόψη τον πρώτο παράγοντα, οι επενδύσεις στους τομείς της ενέργειας, των τροφίμων, και τα πολύτιμα μέταλλα είναι στρατηγικές θέσεις που θα πρέπει να θεωρηθούν με  μακροπρόθεσμη προοπτική. Εξελίξεις όπως αυτή στην Ιαπωνία (και πάλι απρόβλεπτη), ωθεί καμιά φορά τους επενδυτές  σε αντιδράσεις που μοιάζουν με κάποιον που επιθυμεί να πηδήσει από ένα ταχέως κινούμενο τρένο. Θα ήταν καλύτερα να εμπιστευτούμε τον οδηγό να μετακινήσει το τραίνο μέσα από το σκοτεινό τούνελ.

Η υπερβολική αντίδραση μπορεί να προκαλέσει τον πανικό και αλλαγές στον χαρτοφυλάκιο  και  στην κατανομή του, οι οποίες θα βλάψουν το χαρτοφυλάκιο μακροπρόθεσμα. Ως εκ τούτου, ενώ προσωρινά, ορισμένες θέσεις μπορεί να παρουσιάσουν αστάθεια, πιστεύουμε ότι δεν είναι παρά ένα κακογραμμένο κεφάλαιο σε ένα εξαιρετικό βιβλίο. Οι τομείς που προαναφέρθηκαν (ενέργεια, τρόφιμα, και τα πολύτιμα μέταλλα) θα πρέπει να είναι ζωτικής/στρατηγικής σημασίας σε ένα χαρτοφυλάκιο και, επομένως, το χαρτοφυλάκιο πρέπει να διατηρεί ένα ελάχιστο ποσοστό στους τομείς αυτούς.

Σε ένα περιβάλλον κινδύνων και αβεβαιότητας, η ώρα θα φθάσει κατά την οποία οι managers θα αναζητήσουν καταφύγιο σε σταθερές αξίες, πουλώντας ομόλογα και χαρτιά χωρίς αντίκρυσμα. Την ώρα εκείνη τα νομίσματα θα δοκιμαστούν, ενώ τα πολύτιμα μέταλλα θα ανατάξουν την σημαία τους ακόμα ψηλότερα.

Τέλος, αν λάβουμε υπόψη τον δεύτερο παράγοντα (θέση χαρτοφυλακίου σε σχέση με τα πιθανά σενάρια), θα πρέπει να σκεφτούμε  το αδιανόητο, δηλαδή μια ευρείας κλίμακας  κατάσταση οικονομικής καταστροφής που θα οδηγήσει σε ρευστοποιήσεις, οι οποίες θα επηρεάσουν πολλαπλά όλες τις χρηματοοικονομικές αλυσίδες. Κάτι τέτοιο θα οδηγούσε σε πωλήσεις χαρτιών χωρίς πραγματικό αντίκρυσμα (συμπεριλαμβανομένων και Αμερικανικών ομολόγων), το οποίο με την σειρά του θα μπορούσε να συνδράμει σε μία γενικότερη κατάρρευση της αγοράς ομολόγων και την  εκτόξευση των επιτοκίων.

Σύνεση λοιπόν στην κατανομή χαρτοφυλακίου απαιτεί στρατηγικές θέσεις σε κρίσιμους τομείς.